மதுரை மீனாட்சி சுந்தரேசுவரர் கோயில் வைகை ஆற்றின் கரையில் அமைந்துள்ள கோயில் நகரமான மதுரையின் மத்தியில் அமைந்துள்ளது. தமிழகத்தின் தலைநகர் சென்னையிலிருந்து சுமார் 498 கி.மீ. தூரத்தில் அமைந்துள்ளது. பாண்டிநாட்டுத் தலங்கள் பதினான்கு இவற்றுள் தலையாயது தொன்மையும் தனித்தன்மையும் வாய்ந்த தெய்வமணங்கமழும் மதுரையே! தமிழ்மொழி பிறந்து, தவழ்ந்து, தளிர்நடைபயின்று வளர்ந்த முச்சங்கங்கள் கூடிய இடமும் இத்திருத்தலமே! இறைவனே அரசனாயிருந்து ஆண்டதும், இறைவியே கன்னியாக இருந்து ஆட்சிபுரிந்ததும், அவர்களது இரண்டாவது மகன் முருகனே உக்கிரக்குமாரனாக மானுடப்பிறவி எடுத்து இங்கே பிறந்ததும், அவனிடத்திலே அரசாட்சியை ஒப்படைத்து ஆலவாயில் இறைவனும், இறைவியுமாய் எழுந்தருளியதும் எண்ணி இன்புறத்தக்கன. பொய்யடிமை இல்லாத புலவர்கள் மதுரையைப் பற்றி நிறைய பாடியிருக்கிறார்கள். மதுரையைப் புலவர்கள் தம் மதிக் கோலால் அளந்து, சொல் ஏரால் வளப்படுத்தி அறிவு நீர் பாய்ச்சி, கவிதைப்பயிர் தழையச் செய்தார்கள். அவர்கள் இட்டபயிர்தான் இரண்டாயிரம் ஆண்டுகளாகியுங்கூட இன்றைக்கும் இளமை நலம் துய்க்கும் வண்ணம் சிவயோகத்தையும் அறிவமுதத்தையும் அளித்து வருகிறது. வடமொழியாளர்களால் பழமையான காவியங்கள் என்று போற்றப்படும் இராமாயணத்திலும், மகாபாரதத்திலும் பாண்டி நாட்டைப் பற்றிய குறிப்புகள் இடம் பெற்றுள்ளன. “சீதையைத் தேடப்போகும் வானர வீரர்களிடம் சுக்ரீவன், தென்புலத்தில் கபாடபுரம் என்றொரு நகரம் உண்டென்றும், அதன் வாயிற்கதவுகள் பொன்னாலும், முத்தாலும் அழகு படுத்தப்பட்டிருக்கும் என்றும் கூறினான்” என்று வால்மீகி இராமாயணம் இயம்புகிறது. (கபாடபுரம் கடல்கோளால் அழிந்துபட்ட; இரண்டாம் தமிழ்ச்சங்கம் கூட்டப்பெற்ற; தற்போதைய மதுரைக்கு முன்பு பாண்டித் தலைநகராக விளங்கிய நகரம்) “குமரியந்துறையிடச் சென்ற போது ஐவரில் அழகனான அருச்சுனன், வழியில் பாண்டிய அரசனின் மகளை மணந்துகொண்டான்” என மகாபாரதம் பகர்கின்றது. ஹாலாஸ்ய மஹாத்மியம்இந்த இலக்கியமே பரஞ்சோதிமுனிவர் இயற்றிய திருவிளையாடற் புராணத்தின் - முதல் நூல்“வந்தே ஹாலாஸ்ய நகரீம் வந்தே ஹேமாப்ஜினீ மபி வந்தே ஸுமீன நயனாம் வந்தே ஸுந்தர நாயகம்” என்ற ஸ்லோகத்தை வியஸாசாரியார் இயற்றியுள்ளார். நான்கு வேதங்களையும் முறைப்படுத்தி, பதிநென் புராணங்களையும் இயற்றி, ஸ்ரீ மஹாபாரதத்தையும் படைத்து நமது இந்து தர்மத்திற்குப்பெரும் தொண்டு செய்த வியாஸர் எந்தவொரு தனி நகரத்தையும் இப்படி வாழ்த்தி வணங்கியதில்லை. ஆனால் ஸ்ரீ ஸ்கந்த மகாபுராணத்தில் உள்ள ஹாலாஸ்ய மஹாத்மியத்தில் மதுரை நகருக்கு நமஸ்காரம் என்று வந்தித்துப் போற்றுகின்றார் சிலப்பதிகாரப் பதிகம் மதுரை நகரினை ஐந்து இடங்களில் சுட்டுகிறது. புகார் காண்டத்தில் மதுரை நகரம் ஐந்துமுறை குறிக்கப்படுகிறது. சிலப்பதிகாரத்தின் இரண்டாவது காண்டம் மதுரைக் காண்டம் என்று பெயர் பெறுகிறது. இக்காண்டத்தில் மதுரை நகரம் பற்றிய குறிப்பு இருபத்தி மூன்று அடிகளில் காணப்படுகிறது. இவை தவிர மதுரைக் காண்டத்தில் நெடுஞ்செழியன் காலத்து மதுரையின் இயல்பு படம் பிடித்துக் காட்டப்பட்டுள்ளது. மூன்றாவதாக உள்ள வஞ்சிக் காண்டத்தில் மதுரை பற்றிய குறிப்பு பதின்மூன்று அடிகளில் உள்ளது. இளங்கோவடிகள் கண்ணகி முதலியோர் மதுரை வந்து சேரும் போது“புலவர் நாவிற் பொருந்திய பூங்கொடி வையை என்னும் பொய்யாக் குலக்கொடி” என்று வையையைப் போற்றிப் பின், “மாதவத் தாட்டியொடு மரப்புணை போகித் தேமலர் நறும்பொழில் தென்கரை எய்தி வானவர் உறையுமதுரை வரங்கொள”ன்று அவர்கள் வையையாற்றை மரப்புணை (ஓடம்) மூலமாகக் கடந்து நகரை வலங்கொண்ட செய்தியைத் தருகிறார். எட்டுத்தொகை நூல்களுள் ‘ஒங்கு பரிபாடல்’ என்று உயர்த்தி கூறப்படும் இவ்விலக்கியம் எழுபது பாடல்களைக் கொண்டது. நல்லந்துவனாரால் இயற்றப்பட்டது. இவற்றில் நமக்கு கிடைத்துள்ள பாடல்கள் இருபத்தி இரண்டு. தொல்காப்பிய உரை முதலியவற்றால் நமக்குக் கிடைத்திருப்பவை பதினொன்று, இந்த பதினோரு பாடல்களில் ஆறுபாடல்கள் மதுரையைப் பற்றிக் கூறுகின்றன. பரிபாடலில் மதுரையின் நகரமைப்பு தாமரை மலரோடு ஒப்பிட்டு மிக அழகாகக் கூறப்பட்டுள்ளது. திருமாலின் கொப்பூழில் தோன்றிய தாமரை மலரை ஒத்தது மதுரை நகர் தாமரையின் இதழ்களை ஒத்தது அதன் தெருக்கள். அவ்விதழ்களின் மையத்தில் உள்ள பொகுட்டினைப் போன்றது அண்ணல் கோயில். அப்பொகுட்டிலே காணப்படும் மகரந்தத் துளினைப் போன்றவர்கள் தண்மையான தமிழ்மொழி பேசும் மக்கள். மேலும் வஞ்சி, உறையூர் மக்களைப் போல் கோழி கூவும் ஒலிகேட்டு துயிலெழாமல் மறை ஒலி கேட்டு கண்விழிப்பர் மதுரை மக்கள் என்று கூறுவதன் மூலம் மதுரை நகரிலே எப்பொழுதும் மறைஒலி கேட்டுக் கொண்டே இருக்கும் என்பதனை உணர்த்துகின்றனர். ஒரு புலவர் தன் அறிவென்னும் தராசிலே மதுரையை ஒரு தட்டிலும் மதுரை அல்லாத உலகத்தை மற்றொரு தட்டிலும் வைத்தாராம் அருளும் பொருளும், மலரும், நலமும் நிறைந்த மதுரைத் தட்டு தாழ்ந்ததாம். இப்பாடலின் மூலம் மதுரையின் சிறப்பினை ஏத்திக் கூறுகின்றார். கொடுப்பவரைக் கொண்டாடி, கேட்டு வருபவரைக் கண்டு மனம் பூரிக்கும் வள்ளல் தன்மை கொண்டு வாழ்கின்ற மதுரை, திருப்பரங்குன்றத்து மக்களே வாழ்பவர்களாக கருதப்படுபவர். மற்றெல்லாரும் மறுமை இன்பம் பெற மாட்டார்கள் என்ற பொருள்படும் பாடலால் மதுரை நகர மக்களின் வள்ளல்தன்மை விளங்கும். பொன்னலாகிய வேப்பமாலையை அணிந்த பாண்டியர்க்கு வழிவழியாக உரிமையுடையது இம்மதுரை. புதிதாக மணந்த பெண்ணினது கூந்தலையும், நெற்றியையும் போலக் கடைத் தெருக்கள் பல்வேறு மணங்களும் கலந்து கமழுகின்றன. மதுரையில் திருவிழாக்கள் இல்லாத நாளே கிடையாது. பாண்டியனது கயற்கொடியானது இடங்கள் தொறும் விளங்குகிறது. இம்மதுரை, போர்களில் வென்று அழியாப் புகழ்கொண்ட அரசனின் ஆட்சிக்குரியது. பலநாடுகளையும் வென்று தமதாக்கிக் கொண்ட பசும்பூண்பாண்டியனுக்குச் சொந்தமானது பொன்மலிந்தது; புகழ் மலிந்தது; இசை மிக்கது; மலையையொத்த அரண்மனைகள் பலவற்றையும் உடையது என்று பல புலவர்கள் பேசுகின்றார்கள்.“சால்பாயமும்மைத் தமிழ்தங்கிய அங்கண் மூதூர்” "பொய்யா விழவின் கூடல்” “கொடி நுடங்கு மறுகில் கூடல்” “பாடுபெறு சிறப்பிற் கூடல் " “பொன்மலி நெடுநகர்க் கூடல்” “மாடமலிமறுகில் கூடல்” தமிழால் மட்டும் பாண்டியர்க்குச் சிறப்பு வந்துவிடவில்லை. அதனுடன் மற்றொரு சிறப்பும் அவர்கட்கு உண்டு என்று புறநானூறு கூறுகின்றது. “நெல்லும் நீரும் பொதுவாக எல்லா மன்னர்க்கும் எளிமையுடையன. அவற்றையே தாமும் பெற்றுத் திகழ்தல் அத்துணை சிறப்பன்று என்று கருதிய பாண்டியர், யாவர்க்கும் பெறுதற்கரிய பொதிய மலையிடத்தில் உண்டாகும் மணமுள்ள சந்தனத்தையும் தென்கடலில் திகழும் முத்தையும் பெற்று வீறுகொண்டு விளங்குகின்றனர் ஒலிக்கும் குரலையுடைய மூவகை முரசுகளுடன் அரசோச்சுகின்றனர்; தமிழ் பொருந்திய மதுரையில் அருள்பொருந்திய செங்கோலைத் தாங்கியுள்ளனர்.”இப்பாடலிலே ‘தமிழ்கெழு கூடல்' என்று மதுரை சிறப்பிக்கப்படுகிறது. மேலும் இந்நூலில் ‘மாடமலி மதுரை' எனவும் ‘வானத்தன்ன வளநகர்’ எனவும் அடைமொழிகளால் இத்தலத்தின் சிறப்பு எடுத்துரைக்கப்படுகிறது.